Özgün Araştırma

Türkiye’deki Yoğun Bakımlarda Potansiyel İlaç-ilaç Etkileşimlerinin Değerlendirilmesi: Nokta Prevalans Çalışması

10.4274/tybd.galenos.2022.32932

  • Derful Gülen
  • Melike Şeyda Dağdelen
  • İlkay Ceylan
  • Nermin Kelebek Girgin

Gönderim Tarihi: 12.05.2022 Kabul Tarihi: 22.08.2022 J Turk Soc Intens Care 2023;21(2):93-99

Amaç:

İlaç-ilaç etkileşimi (İİE), birden fazla ilacın birlikte kullanımıyla ortaya çıkan, advers ilaç reaksiyonlarından (AİR) olup, ilaçların tedavideki etkinliğinin azalması ve komplikasyonlarla ilişkilidir. Yoğun bakım ünitesi (YBÜ) hastalarında çoklu ilaç kullanımı potansiyel İİE açısından bu hastaları risk grubu haline getirmektedir. Çalışmamızda, ülkemizdeki farklı yoğun bakımlarında benzer hasta gruplarındaki potansiyel ilaç-ilaç etkileşimlerini (pİİE) belirlemek istedik.

Gereç ve Yöntem:

Bu çalışma Türkiye’deki YBÜ’de yatan kritik hastalarda çok merkezli nokta prevalans çalışması olarak tasarlanmıştır. Hasta orderları Lexi interact online interaction checker program (https: //www.uptodate.com/drug-interactions) ile pİİE açısından analiz edildi.

Bulgular:

İki yüz otuz altı hasta verisi içinden yaş <18 ve ilaç orderlarındaki ilaç sayı kriteri <5 veya verisi eksik doldurulan hastalar çalışma dışı bırakıldığında 194 hasta çalışmaya dahil edildi. Altı yüz seksen dört tane pİİE saptanmış olup bunların 92 (%13,4) tanesi majör, 531 (%77,6) tanesi moderate, 61 (%9) tanesi minör etkileşim idi. Yüz elli dokuz (%81,9) hastada en az bir tane ilaç etkileşimi mevcuttu. İlaç etkileşimi olan hastalar ile (159 hasta) olmayan 36 hastanın ilaç sayıları arasında anlamlı düzeyde fark mevcuttu (p<0,001). İlaç etkileşimi saptanan hasta grubunda ilaç sayıları ile etkileşim sayıları arasında yüksek düzeyde anlamlı korelasyon saptandı (p<0,001, r=0,707). İlaç sayısı ve ilaç etkileşim sayıları ile yoğun bakım yatış süresi arasında anlamlı düzeyde bir korelasyon saptanmamıştır (p=0,216 r=0,092; p=0,284 r=-0,080, sırasıyla).

Sonuç:

Bu çalışma ile benzer YBÜ’lerdeki kritik hastalarda çoklu ilaç kullanımına bağlı pİİE görülme riskinin arttığı görülmüştür. Saptanan pİİE’lerin çoğunluğunu orta düzeyde etkileşimler oluşturmakla beraber bu etkileşimlerin önceden saptanması hasta güvenliğini artırıcı nitelikte olabilir.

Anahtar Kelimeler: İlaç etkileşimleri, yoğun bakım ünitesi, advers ilaç reaksiyonları

Tam Metin (İngilizce)